Parch

Glannau Creigiog

Gall glannau creigiog fod yn llefydd amrywiol iawn o ran nifer y gwahanol rywogaethau sy’n byw yno. Mae anifeiliaid yn defnyddio diogelwch holltau, creigiau a gwymon er mwyn bod yn sownd ynddynt, bwydo arnynt neu i guddio yn eu mysg. Ystyrir yr ardal rhwng y llanw uchel ac isel fel un o’r llefydd mwyaf peryglus ar y blaned i fyw ynddi. Yn ystod y dydd, mae’n rhaid i’r creaduriaid sy’n byw ar y traeth creigiog ymdopi â lefelau gwahanol o halen yn y dŵr, sychu, cynhesu neu oeri, neu gael eu bwyta mewn man a all gael ei daro’n aml gan donnau byrlymog. Mae sicrhau ein bod yn gofalu am y cynefin arbennig hwn a’i fywyd gwyllt yn un peth yn llai iddynt boeni amdano.

Sut i ofalu am Glannau Creigiog

Cofiwch fod gan lawer o greaduriaid eu tiriogaeth eu hunain. Os ydych yn chwilio am greaduriaid mewn pyllau creigiog neu ar hyd glannau creigiog, dychwelwch nhw i’r man y cawsoch hyd iddynt a gosodwch greigiau mewn mannau lle rydych wedi troi cerrig drosodd.

Mae llygaid meheryn yn gadael llwybr o lysnafedd cemegol y tu ôl iddynt wrth symud o gwmpas wrth bori ar algâu ar lanw uchel, ac yn ei ddilyn yn ôl i’w ‘cartref’ pan fydd y llanw yn dechrau gostwng. Os cânt eu symud i bwll creigiau gwahanol, ni fyddant yn gallu dod o hyd i’w ffordd yn ôl a gallant farw.

Mae llawer o rywogaethau o grancod yn byw ar ein glannau creigiog, yn chwilio am fwyd mewn pyllau ac o dan greigiau. Byddwch yn ofalus wrth eu trin, gan eu gafael ar yr ochr allan bob amser, wrth ddwy ochr eu cragen. Mae crancod yn eithaf hyblyg a gall hyd yn oed rhai bach roi pinsiad poenus iawn.

Mae adar sy’n gaeafu, fel y pibydd du a chwtiad y traeth, hefyd yn treulio amser ar lannau creigiog. Byddwch yn arbennig o ofalus nad ydych yn amharu arnyn nhw, maen nhw wedi hedfan yn bell iawn!

Ffeithiau hwyl

Gall glannau creigiog fod mewn man agored neu mewn cysgod, ac os na allwch ddweud pa’r un, yna edrychwch ar ba mor dal yw’r llygaid meheryn sy’n glynu wrth y creigiau. Os ydynt ar y cyfan yn eithaf tal, mae’n fan cysgodol, ond ar draeth agored, mae angen iddynt geisio gorwedd yn isel yn erbyn y graig, felly maent yn fwy gwastad.
Gall fod yn sownd yn y creigiau helpu llawer o’n bywyd gwyllt morol i gadw i un man o’r lan. Weithiau mae gofod yn gyfyngedig ac mae creaduriaid fel anemoneau gleiniog (y smotiau coch hynny y cewch hyd iddynt yn sownd yn y graig) yn ymladd dros diriogaeth. Bydd yr anifeiliaid hyn yn ymladd â’i gilydd gan ddefnyddio strwythur fel tryferi wedi’u llenwi â phigiadau i gadw gafael ar lecyn da ar y graig Gall llawer o anifeiliaid a gwymon ymdopi â bod y tu allan i’r dŵr ac yn dangos amrywiaeth o ffyrdd i gadw lleithder, nes i’r llanw ddod yn ôl.
Gall llawer o anifeiliaid a gwymon ymdopi â bod y tu allan i’r dŵr ac yn dangos amrywiaeth o ffyrdd i gadw lleithder, nes i’r llanw ddod yn ôl.
Gall amddiffynfeydd môr artiffisial weithredu ychydig fel traeth creigiog ac maent yn darparu cartref ar gyfer rhai gwymon ac anifeiliaid morol (rhywbeth y mae ymchwilwyr yn awyddus i’w hyrwyddo yw drilio pyllau creigiog bach mewn creigiau i weld pwy sy’n symud i mewn).